مالیه عمومی با نگرش اقتصاد اسلامی

حکومت یکی از ضروریات اسلام است که دولت اسلامی تحت آن عمل می کند. در نظام اسلامی دولت با کمک مردم و بخش خصوصی در جهت تأمین اهداف نظام اقتصاد اسلامی است. هدف عالی نظام اقتصاد اسلامی رفاه عمومی است و عدالت اقتصادی، رشد اقتصادی و امنیت اقتصادی اهداف مقدماتی برای رسیدن به هدف عالی است. دولت شش وظیفه در اقتصاد دارد: (1) تحقق اصول راهبردی؛ (2) تأمین اجتماعی؛ (3) سیاست گذاری؛ (4) آبادانی؛ (5) وضع مقررات اقتصادی؛ و (6) تربیت و تقویت انگیزه های اخلاقی. منابع مالی دولت اسلامی به دو دسته عمده تقسیم می شود: (1) منابع مالیاتی؛ و (2) منابع غیر مالیاتی. منابع مالیاتی نیز به دو دسته تقسیم می شود: مالیات های منصوص و مالیات های متغیر. مالیات های اسلامی دارای شش اصل کلی هستند که عبارتند از: اصل مالکیت خدا و جانشینی انسان، اصل تقدم مصالح مردم، اصل توازن اجتماعی، اصل دخالت دولت، اصل معنویت و عبادت؛ و اصل اعتماد. منابع غیر مالیاتی نیز به دو دسته منابع طبیعی (انفال و فیء) و درآمدهای مردمی تقسیم می شود. هزینه های دولت اسلامی بر اساس یک سری اصول صورت می گیرد. اصول هزینه در مالیه عمومی اسلامی عبارت است از: اصل مصلحت عمومی، اصل عدالت، اصل مشروعیت و اصل کارایی. مهم ترین اصل هزینه دولت، اصل مصلحت عمومی است.